Computercriminaliteit, virussen en de wet.
Het maken en verspreiden van een virus is in de nederlandse wetgeving strafbaar gesteld in artikel 138ab van het Wetboek van Strafrecht. Eigenlijk stelt men hier het artikel ongeveer gelijk aan artikel 138 wat huisvredebreuk beschrijft.
Het probleem wat echter bestaat is dat een maker van een virus heel vaak niet te achterhalen is of in het verre buitenland zit. Het is dus erg belangrijk dat niet alleen de politie maar ook uzelf zoveel mogelijk virussen buiten uw computer houdt.
Wat is een virus?
Een virus is net als alles wat op uw PC is geïnstalleerd een programma met een functie. Net als uw tekstverwerker kan het opdrachten uitvoeren op uw computer. Het verschil met andere programma's is echter dat een virus dit probeert te doen op een manier die u niet of nauwelijks kunt ontdekken. En virusmaker zal dus geen mooi ikoontje geven aan zijn programma, geen snelkoppelingen naar het virus op uw bureaublad zetten of het virus toevoegen aan uw startmenu.
Erger wordt het dat een virus vaak ook voor specialisten wordt verborgen in taakbeheer of systeembeheer of door het virus een veilige afzender mee te geven (Microsoft bijvoorbeeld). Uiteindelijk is een virus gemaakt om iets te krijgen van u. Er zijn bijvoorbeeld virussen die uw hele pc afzoeken naar wachtwoorden en die automatisch doorsturen naar de maker van het virus. Als hier een wachtwoord van uw email in zit dan kan de virusmaker dus uw mail lezen en daarin wellicht weer meer informatie achterhalen. Uiteindelijk gaat het vaak om het achterhalen van bankgegevens, betaalgegevens, pincodes etc.
Ook kan het voorkomen dat een virus u alleen reclame gaat tonen en zichzelf gaat doorsturen naar uw vrienden en kennissen via mail, facebook etc. Uw beste vriend zal geen seconde nadenken over een mail met u als afzender en als titel: Leuke foto!! Uw vriend zal dan ook echt wel klikken op de link in die mail en hopla, ook uw vriend heeft het virus binnen. U begrijpt, dit kan zich echt razendsnel verspreiden.
Waarom een virus?
Toegegeven, een extreem kleine groep virusschrijvers schrijven een virus om een zogenaamd "exploit" aan het licht te brengen. Een exploit is simpel gezegd een fout in software of een besturingssysteem. Het overgrote deel van de virussen is echter geschreven om er heel simpel geld mee te verdienen. Of dat nu gebeurt door u gevraagd en ongevraagd de hele dag te bestoken met reclames, of het nu gaat om bankgegevens zodat men geld kan afschrijven van uw rekening of om via uw computer aankopen te doen op internet. Eigenlijk is een maker van een virus dus een inbreker die uw geld wil stelen.
Wat kan ik doen om een virus tegen te gaan?
Zoals gezegd begint een virus altijd bij uzelf. U bent ook de eerste verdediging ertegen. Een virus moet, net als elk ander programma, binnenkomen via een actie van de gebruiker zelf en eenmaal binnen kan het zich wel vermenigvuldigen en zelf meer virussen downloaden. Omdat u dus de eerste verdediging bent is het dus van belang dat u zelf ten alle tijden oplet wat u aan het doen bent. Mail van uw bank waarin wordt gevraagd opnieuw in te loggen omdat online bankieren 3 dagen niet heeft gewerkt, hoe echt die er ook uitzien moet u echt negeren. De bank stuurt u NOOIT een mail om te vragen in te loggen of om uw gegevens door te geven. U kunt altijd controleren of u echt te maken heeft met de website van uw bank door te letten op het ikoontje van de beveiligde verbinding. Een beveiligde verbinding begint altijd met https:// in plaats van http:// . Moderne browsers geven daarnaast ook een duidelijk symbool waarmee u kunt zien dat het inderdaad gaat om de website van uw bank en niet om een website van een virusmaker. Ditzelfde geldt overigens ook voor alle websites die omgaan met betalingen, vertrouwelijke gegevens etc.etc. (denk bijvoorbeeld aan de websdite van uw gemeente waar u inlogt met DigID of op de paginas van webshops waar u gaat "betalen".
Download nooit software van een website die u niet vertrouwt, klik niet op mail die vreemd is (een mail van je zwager met als titel: klik hier, gewaagde foto van je zus topless) terwijl je geen zus hebt of die in ieder geval nooit zo een foto zou sturen en... nou ja, de mogelijkheden zijn eindeloos. Lees ook wat er staat bij websites die u bezoekt. Dat klinkt vreemd maar virusmakers zijn behoorlijk creatief in het maken van hele vreemde meldingen.
Voor de goede orde: deze melding krijgt u dus als u op een viruspagina weg wilt gaan door het venster te sluiten. U moet al van goede huize komen om in het engels te begrijpen op welke knop u moet klikken om inderdaad weg te gaan van de pagina en niet alsnog een virus binnen te halen. In bovenstaand geval dient u dus op de OK knop te drukken.
Wat kan ik nog meer doen tegen een virus?
We hadden al geconstateerd dat een virus kan worden vergeleken met een inbreker. U kunt dus ook zorgen dat u, net als bij uw eigen huis, goede sloten op de voordeur heeft. Het helpt niet echt als u een slot aan de computer legt maar er zijn een aantal zaken die u zeker wel kunt doen. In dit voorbeeld ga ik even uit van Windows maar de gegeven tips gelden voor alle systemen.
Firewall: Om te beginnen heeft u een goede firewall (brandscherm) nodig. Gelukkig zit die al gratis in alle systemen ingebouwd. Een firewall houdt ongewenste bezoekers buiten. Iemand die dus aan de deur van uw computer klopt wordt heel simpel niet binnengelaten. De firewall is er dus ook de reden van dat u altijd zelf een actie moet ondernemen om een virus binnen te krijgen want van buitenaf kan een virusmaker ze niet heel simpel zelf op uw computer plaatsen, hij komt er gewoon niet in. U kunt zien of uw firewall is ingeschakeld door te gaan naar het configuratiescherm -> Systeem en beveiliging -> Windows Firewall en daar de status te controleren. Indien u niet weet wat de juiste instellingen zijn laat dan de geavanceerde instellingen voor wat ze zijn en zorg dat de Firewall staat ingeschakeld (groen is) voor alle netwerken.
Anti-virus: Zoals al is uitgelegd, een firewall houdt ongewenste bezoekrs buiten de deur. Maar wat nu als u al iets (per ongeluk) heeft binnen gehaald? Daarvoor heeft u een ander programma nodig, een anti-virus programma. Dit anti-virus programma zorgt ervoor dat uw pc continue in de gaten wordt gehouden en waar nodig wordt geblokkeerd. Eigenlijk is een anti-virus programma dus een beetje vergelijkbaar met een agent die dag en nacht in uw huis alles controleert en alles wat hij niet vertrouwt opsluit in een kast in de schuur.
Anti-virus programma's komen er in alle soorten en maten. Er zijn gratis versies, er zijn betaalde versies en soms biedt uw provider ook versies aan. Uiteindelijk bepaald u zelf welke u gaat gebruiken, voor gebruikers van Windows wordt door Microsoft zelf een gratis anti-virus programma aangeboden genaamd "Microsoft Security Essentials".
Laatste updates: Zorg er altijd voor dat u de laatste updates van uw besturingssysteem en programma's hebt geïnstalleerd. Via Windows update gaat dat zelfs volledig automatisch. Continue komen er zogenaamde "lekken" aan het licht waar virussen gebruik van kunnenm maken. Met de laatste updates bent u altijd beschermt tegen deze "lekken"
Zijn er nog andere gevaren als virussen?
Internet zit vol gevaren van mensen die proberen geld te verdienen. Zoals eerder verteld kan uw pc bijvoorbeeld "gegijzeld" worden waarbij u wordt gevraagd een bepaald bedrag over te maken alvorens u uw pc weer kunt gebruiken. Onze tip: ga hier NOOIT op in. Ten eerste bent u nog steeds niet van het virus af en kan morgen hetzelfde probleem opduiken en kunt u opnkieuw betalen, ten tweede zijn er betere en goedkopere manieren om van het probleem af te komen en ten derde, ook niet onbelangrijk, u geeft voeding aan de virusmakers en daarmee dus hun eigen succes voeding. De lijst met alle mogelijke virusopties en tegenmaatregelen zou echt te lang zijn om hier te noemen maar ga er globaal vanuit dat u een vervelend virus binnen heeft als bovenstaande programma's uw pc niet helpen virusvrij te houden.
Een vervelend virus: wat nu?
Als u merkt dat u een vervelend virus op uw computer heeft dan zijn er een aantal zaken die u zo snel mogelijk moet ondernemen. Deze zaken zijn sterk afhankelijk van uw persoonlijke omstandigheden en klennis van internet maar ik probeer ze globaal toch te noemen:
- Zet uw pc helemaal uit en zorg op zijn minst dat deze ook niet meer is verbonden met internet of uw interne netwerk
- Neem contact op met een betrouwbare ICT reparateuren laat deze uw pc opschonen. Er bestaan een aantal keurmerken (ICT Waarborg bijvoorbeeld) waaraan u kunt zien of een ICT bedrijf voldoet aan kwaliteitseisen.
- Denk hierbij altijd eraan dat het geld dat u uitgeeft aan de reparatie van uw PC weliswaar een dure les is maar nog altijd goedkoper is dan dat uw bankrekening wordt leeggeroofd.
- Licht vrienden, bekenden en/of familie in dat u een virus had en dat men wellicht mailtjes van u heeft gekregen. Vraag hen om ook hun PC goed te controleren. U zult vaak merken dat familie eerder weet dat u een viorus heeft dan uzelf.
Moet ik aangifte doen als ik een virus heb?
Als iemand via een virus diefstal pleegt dan kunt u daarvan inderdaad aangifte doen, en dat kan zelfs online. Bzoek hiervoor https://www.mijnpolitie.nl/.
