Kenmerken van verschillende drugssoorten

Details: Categorie: Algemene informatie; Laatst bijgewerkt: 14 januari 2022; Hits: 30471

Op deze pagina vind je beknopte informatie per middel, informatie over hulpverlening en waar je terecht kunt met vragen over drugs.

Beknopte informatie per middel
Meer informatie en hulp
Vragen over drugs?

Beknopte informatie per middel

Kenmerkend voor genotmiddelen is dat ze verslavend zijn. In dit verband wordt de term 'afhankelijk' gebruikt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen lichamelijke en geestelijke afhankelijkheid.

Lichamelijke afhankelijkheid
We spreken van lichamelijke afhankelijkheid, als het lichaam protesteert wanneer met gebruik van een middel wordt gestopt (ontwenningsverschijnselen)

Een ander lichamelijk verschijnsel is tolerantie. Dit betekent dat bijregelmatig gebruik steeds meer nodig is om hetzelfde effect te voelen. Tolerantie en lichamelijke afhankelijkheid zijn verschijnselen die worden veroorzaakt door het middel. Er zijn middelen die beide verschijnselen met zich mee brengen. Maar dat hoeft niet perse. Bij bepaalde middelen treedt geen van beide op.
Geestelijke afhankelijkheid
Geestelijke afhankelijkheid houdt in dat de gebruiker het idee heeft niet goed te kunnen functioneren zonder het middel en dus steeds opnieuw het middel wil gebruiken.

In feite kun je geen onderscheid maken tussen drugs die geestelijk verslavend zijn en drugs die dat niet zijn, want dat risico is aanwezig bij alle drugs. Maar of geestelijke afhankelijkheid optreedt, ligt veel meer aan de gebruiker en zijn of haar persoonlijke situatie dan aan het middel. De vraag is: hoe graag, hoe vaak en in welke mate de gebruiker het effect van een bepaald middel wil ervaren.

Het is dus moeilijk in algemene zin iets te zeggen over het risico van afhankelijkheid voor elk van de middelen, vanwege individuele verschillen: de ene gebruiker kan bijvoorbeeld snel geestelijk afhankelijk zijn van hasj, terwijl de andere gebruiker daar nooit last van krijgt. Maar die kan op zijn beurt weer snel aan een ander middel verslingerd raken.

Toch is in de praktijk wel vast te stellen dat de ene drug tot minder verslavingsproblematiek leidt dan de andere drug, waar dat ook door mag komen.

In het volgende overzicht worden behandeld: Afhankelijkheid Tolerantie Effecten op de korte termijn Gevolgen op de lange termijn bij langdurig gebruik. Het overzicht is beknopt en globaal. Dat gaat soms ten koste van de nuance.

Tabak (nicotine)
Afhankelijkheid	Lichamelijk matig tot groot, geestelijk kan deze zeer groot zijn.
Tolerantie	Ja.
Effecten korte termijn	Opwekkend, trillende handen, snelle hartslag, hoesten, koude vingers en tenen, irritaties aan ogen en neus.
Effecten lange termijn	Slechte conditie, hart- en vaatziekten, bronchitis, kanker.
Alcohol
Afhankelijkheid	Bij 'sociaal gebruik' kan sprake zijn van matige geestelijke afhankelijkheid. Bij intensief gebruik kunnen lichamelijke en geestelijke afhankelijkheid zeer groot zijn.
Tolerantie	Ja
Effecten korte termijn	Ontremmend bij enkele glazen, verdovend bij grotere hoeveelheden, aantasting oordeels- en reactievermogen,sentimentaliteit, agressie, zelfoverschatting, onverschilligheid (verschilt per persoon), aantasting motoriek (niet recht kunnen lopen), en spraak (lallen).
Gevolgen lange termijn	Ernstige schade aan lever, hersenen, hart en maag bij overmatig gebruik.
Belangrijk	In combinatie met andere middelen (met name slaapmiddelen en opiaten) kan de ademhaling stoppen.
Cafeïne
Afhankelijkheid	Lichamelijk gering, geestelijk in het algemeen niet problematisch.
Tolerantie	Ja.
Effecten korte termijn	Concentratie neemt toe, vermoeidheid wordt onderdrukt.
Gevolgen lange termijn	Bij grote hoeveelheden: slapeloosheid, rusteloosheid.
Belangrijk	Bij grote hoeveelheden risico's voor hart en bloedvaten.
Hasj en weed (cannabis)
Afhankelijkheid	Lichamelijk niet, geestelijk in het algemeen gering maar kan groot zijn (bij intensief gebruik).
Tolerantie	Nee.
Effecten korte termijn	Ontspannend, versterkt gevoelens, vermindering concentratie- en reactievermogen, veranderingzintuiglijke waarneming. Bij hoge dosering angst, paniek en soms bewustzijnsverlies.
Gevolgen lange termijn	Schade aan ademhalingsorganen, longkanker (bij roken).
Belangrijk	Bij combinatie met alcohol worden effecten van alcohol versterkt. Kans op te hoge dosering bij eten ('spacecake').
Gokken
Afhankelijkheid	Bij intensief gokken kan geestelijke afhankelijkheid zeer groot zijn.
Tolerantie	Niet van toepassing.
Effecten korte termijn	Spanning, de 'kick'.
Gevolgen korte termijn	Nervositeit, slapenloosheid, verminderd concentratie-vermogen, verwaarlozing gezondheid. Kans op financiële ensociale problemen (o.a. het verlies van vrienden).
Belangrijk	Er zijn bepaalde gokkasten waarmee in korte tijd extreem veel geld verloren kan worden. Deze Random Runneris verboden, maar komt in het illegale circuit nog steeds voor.
Benzodiazepinen (slaap-en kalmeringsmiddelen)
Afhankelijkheid	Zowel lichamelijk als geestelijk. Afhankelijkheid kan snel zeer groot zijn, met name geestelijk.
Tolerantie	Ja.
Effecten korte termijn	Ontspanning, sufheid, onverschilligheid, zelfover- schatting, afname concentratie- en reactievermogen (gevaarlijk in verkeer).
Gevolgen lange termijn	Gewichtstoename, traagheid, soms spierzwakte.
Belangrijk	Combinatie met alcohol gevaarlijk.
XTC (ecstasy)
Afhankelijkheid	Lichamelijk niet, geestelijke afhankelijkheid komt voor.
Tolerantie	Deels (voor het bewustzijnsveranderend effect).
Effecten korte termijn	Oppeppend /bewustzijnsveranderend, sociale omgeving wordt enigszins anders waargenomen: versterking van gevoelensvan intimiteit met anderen.
Gevolgen lange termijn	Er is onderzoek gedaan naar de schadelijkheid van XTC. Vermoedelijk kan gebruik van XTC leiden totveranderingen in de hersenen met aantasting van het geheugen, de concentratie en de stemming (depressiviteit). Het gevaar neemt toe naarmate meer en vaker gebruikt wordt. Het is niet uit te sluiten dat ook eenmalig gebruik al tot zo’n effect op de hersenen leidt. Het isnog niet bekend hoe ingrijpend dit is en of het blijvend is. Ook is nog onduidelijk welke invloed XTC heeft in combinatie met andere middelen. Slikken van XTC is riskant, ook al is het maar voor één keer.
Belangrijk	Bij het gebruik van meer pillen en hoge doseringen overheerst het ‘speed’-effect. Bij gebruik op grootschalige dansfeesten bestaat het risico van over verhitting en uitdroging. Een goede ventilatie en voldoende drinken kunnen ditvoorkomen. Gebruik van XTC is gevaarlijk bij hart- en vaatziekten,suikerziekte en epilepsie. Veel XTC-pillen bevatten in werkelijkheid iets anders. Een gebruiker weet nooit precies welke stof in een pil zit en hoeveel. Wietoch overweegt een pil te nemen, kan deze laten testen. Dit kan voorkomen dat een gebruiker zonder het te weten een andere, mogelijk nog schadelijker stof slikt of een veel groter dosis binnen krijgt danverwacht. Maar ook als uit de test blijkt dat het om XTC (MDMA) gaat, loopt de gebruiker risico's. Wie geen risico wil lopen moet niet gebruiken.
Cocaïne
Afhankelijkheid	Lichamelijk niet, geestelijk kan deze zeer groot zijn.
Tolerantie	Nee.
Effecten korte termijn	Stimulerend, vermoeidheid en honger onderdrukkend.
Gevolgen lange termijn	Gewichtsverlies, slapeloosheid, angsten, waanvoorstellingen, geprikkeldheid, achterdocht, agressiviteit.
Belangrijk	Uitputting van het lichaam. Depressie na stoppen intensief gebruik. Rookbare vorm heet 'crack', 'basecoke' of 'gekookte coke': wat betreft gevolgen en afhankelijkheid een 'zeer riskante' variant. Onherstelbare schade aan de longen is mogelijk.
Speed (amfetaminen, pep)
Afhankelijkheid	Lichamelijk niet/nauwelijks, geestelijke afhankelijkheid kan snel optreden en groot zijn.
Tolerantie	Ja.
Effecten korte termijn	Concentratie neemt toe, vermoeidheid en slaap worden onderdrukt, eetlust verdwijnt, zelfoverschatting.
Gevolgen lange termijn	Rusteloosheid, geprikkeldheid, gewichtsverlies, angsten, achterdocht, waanvoorstellingen,agressiviteit.
Belangrijk	Uitputting van het lichaam Gevaarlijk voor mensen met hart- en vaatziekten.
Heroïne (en andere opiaten)
Afhankelijkheid	Treedt in het algemeen zeer snel op en is dan groot, zowel lichamelijk als geestelijk.
Tolerantie	Ja.
Effecten korte termijn	Vermindering pijn en angstgevoelens, kortdurende euforie, emotionele vervlakking, verstopping, werkingsduurverschilt per soort opiaat.
Gevolgen lange termijn	Onverschilligheid.
Belangrijk	Risico van ondervoeding en verwaarlozing, waardoor grotere kans op infecties e.d.
Tripmiddelen (LSD, psilocybine, mescaline)
Afhankelijkheid	Lichamelijk niet, geestelijk zelden.
Tolerantie	Ja, bij gebruik binnen een paar dagen. Het effect van eenzelfde dosering is dan niet of nauwelijks merkbaar. Nee, bij een langere tussenperiode. Men heeft dan niet meer nodig voor hetzelfde effect.
Effecten korte termijn	Versterking van bestaande gevoelens, visuele hallucinaties, vervorming en soms complete verandering van debeleving van tijd en ruimte.
Gevolgen lange termijn	Geestelijke complicaties bij personen die daarvoor gevoelig zijn (angsten, psychosen).
Belangrijk	Gevaar door onjuiste beoordeling van omgeving Door te sterke trip kan paniek ontstaan: 'flippen'.
Paddo's (zie "Tripmiddelen")
Effecten korte termijn	Effecten op korte termijn variëren van een ontspannen 'stoned' gevoel tot visuele hallucinaties, afhankelijk van de dosis.
Snuifmiddelen (lijm, benzine, ether, tri)
Afhankelijkheid	Lichamelijk niet / nauwelijks, geestelijk kan deze groot zijn.
Tolerantie	Ja.
Effecten korte termijn	Lichte roes, aantasting coördinatie- en oordeelsvermogen. Bewustzijnsverlies bij hoge dosering.
Gevolgen lange termijn	Hersens-, lever-, nier- en slijmvliesbeschadigingen.
Belangrijk	Overdosis niet te controleren.

Meer informatie en hulp

Voor meer informatie en hulp kun je terecht bij de Instellingen voor de Verslavingszorg (ook wel Consultatiebureau voor Alcohol en Drugs (CAD) genoemd). Ook bij de GGD kun je meer informatie krijgen. Deze instellingen zijn te vinden in elke grote en middelgrote stad (zie de telefoongids of bel de Drugs Informatielijn).

Vragen over Drugs?

Bel voor informatie en advies de Drugs Informatielijn 0900-1995 ( 22 cent / min ).

De tekstuele inhoud van deze pagina is deels overgenomen van het Jongeren Informatie Punt en van het Trimbos-instituut.

Inhoud verslaving

Verslaving